E40

Brussel - Luik

De E40 Brussel-Leuven-Luik, tot 1985 de E5 genoemd, is een van de belangrijkste oost-westassen van het land. De snelweg is rond 1970 in een recordtempo aangelegd.

Snel naar: Besluitvorming en aanleg | Evolutie van het verkeer

Besluitvorming en aanleg

Het eerste idee voor een verbinding Brussel-Luik dateerde van 1935: de directeur-generaal van Bruggen en Wegen, P. Christophe, had haar opgenomen in het programma van 'nieuwe wegen'. Later verscheen ze in het autosnelwegenprogramma van 1949 (kaart) en kreeg ze in 1950 het Europese nummer E5 toebedeeld. De Dienst der Autosnelwegen maakte in datzelfde jaar een eerste ontwerp voor de snelweg op. Het tracé startte op het Vierarmenkruispunt te Tervuren, sneed het Meerdaalwoud in tweeën en doorkruiste vervolgens in min of meer rechte lijn het Brabants en Haspengouws Leemplateau [a].

Tracering van de E40.
Tracés E40

Het tracé vertoonde verschillende nadelen. Zo vertrok het op een plek die te ver van Brussel-Centrum gelegen was, lag het te ver van Leuven en bracht het teveel schade toe aan de bossen. Een nieuw tracé, niet lang daarna op kaart gezet, lag een stuk noordelijker. Het zou vanuit Sint-Stevens-Woluwe (grote ring van Brussel) rakelings ten zuiden van Leuven en Tienen passeren, en doorheen het zuiden van de provincie Limburg op Luik afstevenen [b]. Ook op dit ontwerp kwam kritiek, ditmaal vanuit Luiks Haspengouw. De definitieve oplossing combineerde de voordelen van het eerste tracé (in het oosten) en het tweede (in het westen) [c].

Het tracé lag reeds in 1953 vast; de uitvoering daarentegen zou op zich laten wachten tot 1967. Minister van Openbare Werken Omer Vanaudenhove plande anno 1960 wel kredieten in voor het vak Brussel-Zaventem, om alvast het drukste gedeelte van de steenweg tussen Brussel en Leuven te kunnen ontlasten. Maar wegens de voorrang die de minister gaf aan de Koning Boudewijnautosnelweg (E313) en de Autoroute de Wallonie (E42), bleef het bij een voornemen. Onterecht, vonden de leden van de Belgische Wegenfederatie. De verkeerseconomische studie die professor E.S. Kirschen in opdracht van hen had uitgevoerd, pleitte voor een onmiddellijke aanleg van de 'tweevoudige verbindingsschakel', Antwerpen-Brussel en Brussel-Luik. Niet alleen de verkeersintensiteiten toonden de noodzaak van deze snelweg aan, de verbinding Brussel-Luik stond sinds jaar en dag bekend als een regelrechte 'dodenweg'.

Links: Burgers konden intekenen op leningen van intercommunales; op die manier konden die laatsten over grotere kredieten beschikken om de aanleg van de autosnelwegen te bespoedigen. Ziehier een reclamebord voor een lening van de Intercommunale E5. Rechts: Betonneren van de E40.
Lening Intercommunale E5 E40 Brussel-Luik

De financiële injectie van de regering in de openbare werken vanaf 1965 maakte het mogelijk de E40 op te nemen in het rollend vijfjarenprogramma 1966-1970. Minister Jos De Saeger kende aan het project meteen een hoge prioriteit toe. De derde gewestelijke autosnelwegendirectie werd belast met een gedeelte van de uitvoering, en voor de financiering zou de in december 1967 opgerichte Intercommunale E5 instaan. Op 3 december 1969 werd de eerste spadesteek gegeven en amper drie jaar later lag de snelweg klaar voor het verkeer. Over zijn gehele lengte werd de E40 vanaf zijn totstandkoming rijkelijk voorzien van tweemaal drie rijstroken. Tegelijk legde de intercommunale ook toevoerwegen aan vanuit ondermeer Leuven (de huidige N264), Oud-Heverlee (de N25), Tienen (de N29) en Waremme (de N69). Enig verzet rees toen de Commissie der neveninrichtingen een ruime parking in Heverleebos wilde voorzien; de parking is uiteindelijk enkele kilometers westelijker aangelegd in de Dijlevallei.

De E40 in zijn 'beginjaren' nabij Oorbeek (Tienen).
E40 Oorbeek

Data van openstelling van de E40 Brussel-Luik.
wegvak openstelling
Reyers - Evere 1973
Evere - Sterrebeek 1971
Sterrebeek - Leuven 06/01/1972
Leuven - Waremme 11/12/1972
Waremme - Crisnée 06/07/1972
Crisnée - Hognoul 12/1971
Hognoul - Loncin 1969

Te Loncin, bij Luik, ligt de grootste verkeerswisselaar van het land.
Knooppunt Loncin Knooppunt Loncin

Het kluwen van viaducten en tunnels aan Reyers: de E40 duikt hier het Brussels stadscentrum in.
Reyers

Relevante koninklijke besluiten
  • 26 juni 1958 - Indeling van de ontworpen openbare weg Brussel-Aken bij de categorie der autosnelwegen
  • 5 juni 1961 - Onderwerping van het vak Rocourt-Herstal van de autosnelweg Brussel-Aken aan het stelsel van de wet van 12 juli 1956 (statuut van de autosnelwegen)
  • 25 juli 1974 - Onderwerping van de autosnelweg Brussel-Aken, tussen het beginpunt ervan en Eynatten, aan het stelsel van de wet van 12 juli 1956 (statuut van de autosnelwegen)
Situering
Situering
Feiten
Lengte
83 km
Aanvang der werken
1969
Eerste openstelling
1971
Laatste openstelling
1973
Verloop en bewegwijzering
Verloop Bewegwijzering
Autosnelwegen.net
Foto's
Foto's
Roadpics.net:
Wegnummers:
Delen

De E40 loopt als een betonnen lint doorheen het Brabantse en Haspengouwse akkerlandschap. Foto's werden ontleend aan de website van het dorpje Oorbeek, met dank aan R. Vanhulst.
Links: Afrit 25 (Tienen) op de achtergrond. Rechts: De bermen waren aanvankelijk nog niet beplant; rond de eeuwwisseling realiseerde de NMBS langs de snelweg nog de hogesnelheidslijn tussen Leuven en Luik.
E40 Oorbeek E40 Oorbeek
Evolutie van het verkeer

Hieronder wordt het aantal voertuigen in beide richtingen op de E40 Brussel-Luik-Aken weergegeven, zoals gemeten op twaalf telposten langsheen de autosnelweg. De gekozen telposten situeren zich op representatieve locaties op min of meer gelijke afstanden van elkaar. Om de overzichtelijkheid te behouden, is in de grafiek gekozen voor een interval van 10 jaar. Uitgebreider cijfergegevens zijn terug te vinden in de tabel; het interval bedraagt hier slechts 5 jaar.

Grafische weergave van de verkeersevolutie, 1970-2005.
Grafische weergave verkeersevolutie

Intensiteiten, 1970-2005.
Intensiteit

De gegevens van de intensiteiten zijn afkomstig uit:

  • OOSTERWAAL, J., Besluitvormingstypes en effectiviteit in het autosnelwegenbeleid in België (periode vóór 1985).
  • FOD Mobiliteit en Vervoer – Synthese verkeerstellingen 1985-heden (periode vanaf 1985).

Zie ook:
Het wegenbeleid in de periode 1965-1973
in de sectie Geschiedenis
Wegenforum: discussiëren over de E40
Dossier E40 Brussel - Gent - Oostende
Dossier E314 (A2) Leuven - Lummen

Terug naar boven | Bronverantwoording
Algemene wegenpolitiek vanaf de 18e eeuw en totstandkoming van het (autosnel)wegennet Besluitvorming en aanleg van de Belgische autosnelwegen Ontwikkeling van het autosnelwegennet jaar per jaar in kaart gebracht Links naar andere websites over wegen en infrastructuur Voor alle vragen, opmerkingen en suggesties Hét forum over weginfrastructuur en verkeer in België en Nederland