1. De opbouw van een nationaal wegennet (ca. 1700 - ca. 1940)

Stagnatie tijdens de Franse overheersing (1795-1814)

De onstabiele toestand in het laatste decennium van de achttiende eeuw had nefaste gevolgen voor het wegennet in de Zuidelijke Nederlanden. Het zou tot 1807 duren eer de bestaande wegen waren hersteld van de opgelopen schade, en nieuwe wegen konden worden aangelegd. Dit geschiedde dan nog op een erg bescheiden schaal. Er ging vooral aandacht naar het vullen van de hiaten in het netwerk. Resultaat: slechts 231 km, waarvan 125 km in de rijke departementen van Leie en Schelde (deze gebieden kwamen overeen met het oude graafschap Vlaanderen).

De stagnatie in de wegenbouw had te maken met de radicale maatregelen die door het Franse bewind werden genomen. De afschaffing van de wegentol in 1796 - Frankrijk had dit systeem niet gekend tijdens het Ancien Régime - verhinderde de terugbetaling van eerder aangegane leningen, evenals de kostendekking van nieuwe infrastructuurprojecten. Wanneer in 1806 opnieuw een tol werd ingesteld, kwamen de inkomsten hiervan enkel en alleen aan de Staat toe. Initiatieven van regionale overheden of particulieren hadden weinig kans op slagen, wat hun enthousiasme flink deed bekoelen.

De Fransen introduceerden hier niettemin enkele positieve elementen, die in de latere perioden behouden bleven. Het centrale Corps des Ponts et Chaussées met professionele ingenieurs kreeg in 1797 bevoegdheid over de wegen in onze gewesten. Een jaar later volgde een eerste administratieve categorisering van de wegen: de Staat werd nu in de mogelijkheid gesteld een 'nationaal' wegennet aan te leggen volgens een vooropgesteld wegenprogramma. Verder zagen verbindingen met Nederland het daglicht.

Ontwikkeling van het steenwegennet tijdens de Franse overheersing. Klik op de afbeelding voor een groter formaat. Bron: L. Genicot, 'Etudes sur la construction des routes en Belgique'.

Zie ook:

Les routes impériales op WikiSara (in het Frans)